Mustafa Emrah EVLİYAOĞLU | 24.10.2019
ÖZET
Moda endüstrisinde “konseptten mağazaya” uzanan süreç her geçen gün zorlu hale geliyor. Bir taraftan da bu zorlu süreç, moda eğilimleri, rekabet ve tüketici davranışları etkenleriyle gittikçe hızlanıyor. Moda markaları ürünlerini artık daha hızlı müşterileri ile buluşturmak zorundalar. Markalar ürün geliştirme süreçlerinde yaşadıkları bu zorlu süreci doğru ve hızlı yönetebilmek için yeni iş modelleri ve modern IT yaklaşımları deniyorlar. Product Lifecycle Management yaklaşımı, ürün geliştirme sürecinde yaşanan zorluklara çözüm olabilecek bir iş modeli ve bir bilgi teknolojisi sunuyor. Bu literatür özeti, zorlu yönetim sürecinde moda endüstrisi ürün geliştirme sürecinde Product Lifecycle Management (PLM) yaklaşımına duyulan ihtiyacın tanımlanması amacıyla yazılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Moda Endüstrisi, Ürün Geliştirme, Ürün Yönetimi, Product Lifecycle Management, PLM.
Moda Endüstrisi
Moda şirketleri daha iyi müşteri odaklı ürünler sunmak için hızla ilerlemektedir ve hizmetler sürekli artan gelirle pazar payını ve pazar boyutunu iyileştirmektedir. Bu nedenle, tüm ürün yaşam döngüsü boyunca, müşteriler, geliştiriciler, tedarikçiler ve üreticiler arasındaki etkin iş birliği en ileri rekabetçilik için çok daha önemli hale geliyor. (Ming ve ark., 2008)
Lüks segmentteki yüksek rekabet, sürekli değişen moda trendlerine ve tek bir sezonda tüketici taleplerinin dalgalanmasına neden oldu. Bu hızlı gelişen çevre, moda şirketlerinin ürünlerinde “yenilikçilik” ve “yenilenmiş görünüm” sağlama yetenekleri konusunda rekabet edebilmeleri için sürekli bir baskı oluşturdu. (d’Avolio ve ark., 2015)
Sunulan farklı unsurlar veya aktörler göz önüne alındığında, “moda” olarak adlandırdığımız ürün, büyük ölçüde ürünün piyasada kazandığı başarıyı belirleyen farklı aşamalar ve faaliyetler arasındaki karmaşık bir ilişki sisteminin sonucu olduğu açıktır ve bu karmaşıklık, üretim döngüsüne katılan oyuncular arasındaki entegrasyonu gerekli kıldı. (D’Amico ve ark., 2013)
Mevcut rekabet ortamını göz önünde bulundurarak, başarının kilit faktörü, moda firmalarının piyasaya yeni bir şey önerme hızı ve aynı zamanda pazarın ihtiyaçlarına cevap verme hızıdır: buna “fast fashion” denir. Fast fashion, giyim endüstrisindeki son makro trendlerden biridir ve bu terim, yeni bir trendin ortaya çıktığı an ve modaya uygun ürünün mağazalarda mevcut olduğu an arasındaki kısa zaman farkını ifade eder. Fast fashion, geleneksel iki koleksiyon modelini, çok sayıda küçük koleksiyon içeren yeni bir modelle değiştirdi. (D’Amico ve ark., 2013)
Bir “fast fashion” firması, piyasa taleplerine göre zaman içinde değişen bir koleksiyona yatırım yapar, hedefini ve dolayısıyla kendi pazar stilini ve kendi markasını çok net bir şekilde tanımlar. Ayrıca, yüksek ürün rotasyonu ve azaltılmış finansal efor, hızlı bir moda firmasıyla çalışan çok markalı satıcılar için yadsınamaz avantajlar sunar. (D’Amico ve ark., 2013).
Hızlı moda şirketleri sadece moda tasarımcısının yaratıcılığını kullanmaz, aynı zamanda yeni modeller öneren alt tedarikçiler ve sık sık yeni stilistik çözümlere ilham veren müşteriler / bayiler gibi üretim zincirinde yer alan diğer oyuncuların katkılarından yararlanırlar. (D’Amico ve ark., 2013).
Görülüyor ki, moda üreticileri, lüks segmenttekiler ve fast fashion moda markaları için ortak zorluk çok aktörün katıldığı ürün geliştirme sürecindeki tüm operasyonları olabildiğince hızlı ve doğru yönetebilmek.
Moda Ürün Geliştirme Süreci
Moda endüstrisinde ürün geliştirme, farklı gereksinimlere sahip farklı İş birimleri tarafından yönetilen farklı ürün kategorilerini (giyim, ayakkabı, ev tekstili, deri ürünleri, kumaşlar, trimler) içerebilir.
Ürün geliştirme süreci, ürün tasarımı, prototipleme, numune ve üretim gibi çeşitli stratejik süreçleri içeren bir makro süreçtir. Tek bir sürecin önemi her iş bağlamında değişebilir: örneğin, bir şirket prototip oluşturma işlemiyle ilgili bilgileri izlememeye karar verebilir, çünkü kısa bir süre gerektirir ve bir sonraki numune aşamasına geçiş çok hızlıdır. (d’Avolio ve ark.).
Konfeksiyon ürünleri, prototipleme, numune ve ön üretime kadar ürün statüsünün belirlenmesinin dışında birkaç fitting seansı gerektirir. Dahası, modelleme görevi kritiktir. Numune aşamasında, ürün ana bedeni geliştirilirken, koleksiyon üretim için onaylandığında tüm bedenlerin belirlenmesi gereklidir. Üretim aşamasında ise bu notları ve fittingleri gittikçe artırır. (d’Avolio ve ark., 2015).
Moda şirketlerinin çoğu, yılda iki kez katalog gibi farklı ürün çözümleri tasarlar, pazarlama departmanlarından talepler ve spesifikasyonlar alırlar. Şirketlerin katalogları, siparişlerin toplandığı moda gösterileri sırasında sunulur. Bunlar hızlı bir şekilde üretilmeli ve daha sonra küresel olarak dağıtılmalıdır. (Bandinelli ve ark., 2013).
Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi (PLM)
Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi (PLM) işlevi, firmalara üretim zincirinde yer alan konular arasında meydana gelen ilişkileri yeterli ve etkili bir şekilde ele almak için tasarlanmış mekanizmalar sağlayan bir araçtır. PLM, tüm yaşam döngüleri boyunca ürün planlama, geliştirme ve yönetim aşamalarını desteklemek için bilgi, süreç ve üretim girdilerini yönetmek için stratejik bir yaklaşımdır. PLM araçları havacılık ve otomotiv sektörlerinde başarıyla uygulanmıştır ve son yıllarda kullanımları diğer pazarlara da yayılmıştır. (D’Amico ve ark., 2013).
Moda endüstrisinde çalışacak bir PLM sistemi, tüm ürün yaşam döngüsünün etkin ve sağlıklı bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunan aşağıdaki unsurları içermelidir: (D’Amico ve ark., 2013).
▪ Ürün Veri Yönetimi;
▪ Ürün Yapısı Yönetimi;
▪ Konfigürasyon Yönetimi;
▪ Değişim Yönetimi Takibi;
▪ İş Akışı Yönetimi;
▪ Katalog Kütüphanesi;
▪ Tedarik Zinciri Yönetimi.
Bu unsurların birbirine karışması göz önüne alındığında, PLM, moda şirketleri için, karakterize edildikleri karmaşıklığın üstesinden gelmeye yardımcı olabileceğinden çok faydalı olabilir: (D’Amico ve ark., 2013).
▪ Farklı tedarik bileşenlerinin inovasyon seviyesinden kaynaklanan tedarik değişkenliği;
▪ Belirli bir koleksiyondaki ürünlerin ve bunların bileşenlerinin (modeller, kumaş, beden ve renk) çeşitliliği;
▪ Moda firmasının perakendeciye sağladığı hizmetin önemi: Arz çeşitliliğine bağlı olarak artan karmaşıklığın üretim döngüsü uzunluğu ve dolayısıyla sunulan hizmetin seviyesi üzerinde etkisi olması;
▪ Teslim süresini azaltma ihtiyacı;
Üretim zincirinin içinde ve dışında yer alan konular arasında işbirliği ve bilgi paylaşımı, geliştirme, üretim ve dağıtım süreçleri için çok önemlidir. Ayrıca, bir PLM sistemi, üretim zincirinin içinde ve dışında çalışan konular için iletişimi kolaylaştırır ve ilgili maliyetleri azaltır. Özellikle, PLM firmaların aşağıdaki faydaları elde etmelerine izin verecektir: (D’Amico ve ark., 2013).
▪ Pazara ürün sunma süresinde azalma;
▪ Maliyetlerde düşme.
PLM olgunluğu açısından sonuçlar, şirketlerin PLM uygulamasında departman seviyesinden organizasyon seviyesine geçiş yaptığını göstermektedir. İş / BT uyumu göz önüne alındığında, görüşülen vakalar “insan ve kültür” boyutunda bir eksiklik olduğunu ortaya koyuyor, insan faktörünün PLM gibi teknik kökenli kavramlardaki önemini vurguluyor. PLM’in ayrıca kurum çapında bir sistem ve konsept olarak kültürel olarak yerleştirilmesi gerektiğini de doğruluyor. (d’Avolio ve ark., 2015).
SONUÇ
Moda endüstrisinin hızlı ve zorlu ürün geliştirme sürecinin, rekabet ve tüketici davranışlarının etkileri ile birlikte, doğru bir iş modeli ve modern bir IT yaklaşımı ile yönetilmesi gerekmektedir.
Moda markalarının pazara daha hızlı ürün sunma, maliyetlerini düşürme, sürecin tüm aktörlerini aynı vizyon ile birbirine entegre etme ve süreçte oluşan büyük veriyi en iyi şekilde yönetme zorunluluğu kaçınılmazdır.
Bu nokta hem bir yönetim yaklaşımı hem de bir bilgi sistemi olarak PLM moda markaları için aradıkları modern çözüm olarak görünmektedir.
Kaynakça:
Bandinelli, R., Rinaldi, R., Rossi, M., & Terzi, S. (2013). New product development in the fashion industry: An empirical investigation of Italian firms. International Journal of Engineering Business Management, 5(Godište 2013), 5-31.
D’Amico, S., Giustiniano, L., Nenni, M. E., & Pirolo, L. (2013). Product Lifecycle Management as a tool to create value in the fashion system. International Journal of Engineering Business Management, 5, 33.
d’Avolio, E., Bandinelli, R., & Rinaldi, R. The need for Product Lifecycle Management (PLM) in the fashion industry: a case study analysis.
d’Avolio, E., Bandinelli, R., & Rinaldi, R. (2015). Towards PLM maturity assessment in the fashion industry. Proceedings of the Summer School Francesco Turco, Issue Industrial Systems Engineering,
Ming, X. G., Yan, J. Q., Wang, X. H., Li, S. N., Lu, W. F., Peng, Q. J., & Ma, Y. S. (2008). Collaborative process planning and manufacturing in product lifecycle management. Computers in Industry, 59(2-3), 154-166.